Jak dobrać łańcuch do roweru? Nie jest to najbardziej interesujący element, ale bez łańcucha w rowerze nie zajedziesz daleko, chyba że masz napęd pasowy. Choć rola łańcucha może wydawać się prosta, istnieje wiele rozwiązań technologicznych, które zapewniają jego bezbłędne dopasowanie do tarcz korby i zębatek kasety z tyłu, umożliwiając płynną zmianę biegów w razie potrzeby.
Oto zestawienie wszystkiego, co należy wiedzieć o łańcuchach rowerowych i o tym jak je dobrać.
Dlaczego warto wymienić łańcuch?
Utrzymanie łańcucha w czystości i smarowanie może przedłużyć jego żywotność, ale nawet najlepiej zadbany łańcuch będzie się stopniowo zużywał i rozciągał w miarę użytkowania, zmniejszając wydajność układu napędowego. Zmiana przerzutek może nie być już tak płynna jak kiedyś, łańcuch może „przeskakiwać” podczas pedałowania, a nawet może pęknąć, co może być śmiertelnie niebezpieczne.
Zużyty łańcuch może również powodować szybsze niż zwykle zużycie kół zębatych i łańcuchów, a brak wymiany na czas może być kosztowny. Z tych wszystkich powodów warto regularnie kontrolować łańcuch.
Zobacz również artykuł o tym, jak wygląda regulacja przerzutek.
Jak dobrać łańcuch do roweru?
Łańcuchy rowerowe mogą wydawać się identyczne, ale są dostępne w różnych szerokościach, aby dostosować je do różnych układów napędowych. Kluczowa jest liczba kółek zębatych na kasecie. Na przykład łańcuch 11-biegowy jest cieńszy niż 9-biegowy. Wystarczy więc wymienić na podobny – 11-biegowy na 11-biegowy, 9-biegowy na 9-biegowy itd.
Jak dobrać łańcuch do roweru – montaż
Wiele łańcuchów jest dedykowanych, co oznacza, że są one wykonane tak, aby pasowały w określony sposób. Na przykład łańcuch 11-biegowy powinien mieć oznaczenie skierowane na zewnątrz, więc zawsze przed montażem sprawdź instrukcję.
Przed zamontowaniem łańcucha zamiennego, najprawdopodobniej trzeba będzie go skrócić poprzez wybicie jednego ze sworzni. Wystarczy policzyć ilość ogniw na starym łańcuchu i dopasować je do nowego lub położyć nowy łańcuch obok starego. Ponieważ łańcuchy rozciągają się w miarę zużycia, stary łańcuch może być dłuższy o dwa do trzech milimetrów. Do skrócenia łańcucha potrzebne jest specjalne narzędzie.
Większość łańcuchów jest obecnie łączona za pomocą ogniwa szybkiego, które znajduje się w zestawie. Szybkie ogniwo zastępuje jedno z zewnętrznych ogniw łańcucha i może być zainstalowane bez potrzeby użycia narzędzi. W zestawie znajdują się oddzielne szybkie ogniwa. Podobnie jak łańcuchy, są one dostępne w różnych szerokościach – 10-biegowe, 11-biegowe i tak dalej – więc upewnij się, że wybierzesz odpowiednią.
Zobacz również: Z czego składa się rower
Budowa łańcucha rowerowego
Łańcuch składa się z szeregu ogniw. Większość łańcuchów posiada naprzemienne szerokie i wąskie ogniwa, które powtarzają się na całej długości łańcucha.
Każde ogniwo zawiera dwie płytki boczne, które są połączone nitami (zwanymi również sworzniami), a na ramieniu ogniwa zewnętrznego spoczywa rolka. W niektórych łańcuchach możliwe jest zastosowanie oddzielnej tulei po każdej stronie rolki, choć w obecnych łańcuchach są one często pomijane.
Sworzeń łączący może być wyciągnięty częściowo z ogniwa za pomocą narzędzia do łańcucha, a następnie wepchnięty z powrotem do łańcucha wokół ogniwa z drugiego końca łańcucha, aby łańcuch był ciągły.
Łańcuchy Campagnolo są łączone za pomocą sworznia w kształcie kuli, który jest dłuższy niż szerokość łańcucha. Po wciśnięciu sworznia do łańcucha zaokrąglony koniec sworznia ogniwa jest odłamywany.
Innym często stosowanym sposobem zamykania łańcucha jest szybkozłączka. Składa się ono z dwóch części. Łączą się ze sobą poprzez przełożenie przez otwory nitów w płytkach bocznych z przeciwnych stron. Są one przeznaczone do łączenia przez pociągnięcie po obu stronach ogniwa, lub są zaprojektowane tak, by łączyć się pod kątem, pozostając połączonymi do czasu wyprostowania łańcucha.
Niektóre szybkozłączki można zdjąć i użyć ponownie. Jednak inne, jak np. te stosowane w łańcuchach Shimano i SRAM z wyższej półki, nie dają się rozdzielić po zamontowaniu, ponieważ połączenie szybkozłączki jest za drugim razem słabsze.
Jednak niektórzy kolarze i technicy nie mają problemu z ponownym użyciem szybkozłączek. To, czy podejmiesz ryzyko, zależy wyłącznie od Ciebie.
Zobacz też: Jak zmierzyć ramę roweru
Jakie są wymiary łańcucha rowerowego?
Normalny odstęp pomiędzy ogniwami, czyli podziałka, łańcucha rowerowego wynosi 12,7 mm. Czasami stosuje się łańcuchy o podziałce metrycznej 10 mm.
Wewnętrzne ogniwo łańcucha rowerowego jest węższe niż ogniwo zewnętrzne, a odstęp pomiędzy nimi jest mniejszy. Dzięki naprzemiennemu stosowaniu szerokich i wąskich zębów pierścienia, w jednopierścieniowych układach napędowych uzyskuje się mocne połączenie pomiędzy łańcuchem a zębami pierścienia.
W układach napędowych z wieloma pierścieniami nie jest to możliwe. Nie można wykryć położenia łańcucha podczas jego przesuwania pomiędzy pierścieniami. Dlatego zęby w podwójnych i potrójnych pierścieniach są tej samej szerokości, a ich celem jest zazębienie się z mniejszym ogniwem łańcucha wewnętrznego.
Warto wspomnieć, że szerokości rolek łańcuchów przerzutkowych są niemal identyczne: 2,38mm dla łańcuchów 5- do 8-biegowych i 2,18mm dla łańcuchów 9-biegowych i wyższych.
Jaki łańcuch do roweru – szerokość
Szerokość łańcuchów rowerowych komplikuje sprawę. Kiedy producenci komponentów zwiększali liczbę biegów w swoich układach napędowych, robili to na dwa sposoby. Po pierwsze, powiększali wolną piastę, która utrzymuje kasetę w miejscu na tylnym kole.
Aby zmieścić większą szerokość piasty przy zachowaniu tej samej odległości między tylnymi hakami, tylne koło stało się bardziej asymetrycznie wypukłe. To mniej więcej tyle, ile można, dlatego rozstaw w rowerach górskich nabrał rozpędu, aby zrównoważyć geometrię tylnego koła.
Po drugie, zębatki kasety stały się bardziej rozstawione i cieńsze. W związku z tym łańcuchy stały się też cieńsze, co ogranicza ich współdziałanie w układach napędowych o różnej liczbie biegów. W rezultacie nie można używać 12-biegowego łańcucha z 11-biegowym zestawem zębatek, a jeśli masz 11-biegową przekładnię, będziesz potrzebował 11-biegowego łańcucha.
Łańcuchy do rowerów torowych są zazwyczaj znacznie szersze niż te przeznaczone do użytku z przerzutkami. Łańcuch do rowerów torowych ma zazwyczaj 9 mm szerokości z boku na bok. Wynika to częściowo z większej ilości miejsca na łańcuch w tylnej piaście, a częściowo z tego, że łańcuch musi być wzmocniony, ponieważ jest poddawany dużym naciskom podczas przyspieszania i zwalniania.
Zobacz również: Jak zabezpieczyć rower przed kradzieżą
Jak dobrać łańcuch do roweru – długość
Łańcuchy są zwykle oferowane z 110 lub więcej ogniwami. Jest to więcej niż wystarczająca ilość do większości zastosowań rowerowych, dlatego łańcuch jest zazwyczaj przycinany tak, aby pasował do roweru.
Z drugiej strony, rowery górskie o dużej sile obrotu często wymagają większej długości łańcucha. Może być konieczne też zakupienie dwóch łańcuchów.
Jeśli instalujesz zupełnie nowy układ napędowy lub zmieniasz zakres kasety, musisz być nieco dokładniejszy. Powinieneś dobrać rozmiar łańcucha tak, aby uzyskać odpowiednią długość.
Zobacz również: Jakie mięśnie pracują podczas jazdy na rowerze
Jak dobrać łańcuch rowerowy – materiał
Większość łańcuchów jest zbudowana ze stali, co powoduje, że po zawilgoceniu i niedostatecznej konserwacji zaczynają rdzewieć. Niektóre droższe łańcuchy są poddawane obróbce powierzchniowej, aby:
- Zapobiec korozji,
- zwiększyć ich trwałość,
- zmniejszyć tarcie lub po prostu sprawić, by wyglądały ładniej.
Aby zminimalizować wagę, można też kupić łańcuchy tytanowe.
Konstrukcja zewnętrznych ogniw łańcucha różni się znacznie w zależności od producenta i modelu. W celu ułatwienia zmiany przełożenia często stosuje się obijanie, a droższe łańcuchy mają zwykle fazowane krawędzie płyt bocznych zamiast płaskich.
Inne cechy zmniejszające wagę niektórych droższych łańcuchów to szczeliny w płytach bocznych i wydrążone sworznie.
Zobacz także: Ustawienie licznika rowerowego
Dbanie o łańcuch
Aby zachować wydajność i zmniejszyć zużycie, należy utrzymywać łańcuch rowerowy w czystości. Środek do czyszczenia i odtłuszczania łańcucha oraz szczotki do czyszczenia rowerów usuną zanieczyszczenia.
Zobacz również: Rozmiary opon rowerowych
Napędy paskowe
Niektóre rowery są wyjątkowo skonstruowane tak, aby przenosić moc z pedałów na tylne koło za pomocą paska zębatego zamiast łańcucha. Pasy nie rdzewieją, nie wymagają smarowania i często działają dłużej niż łańcuchy, co sprawia, że są niezwykle łatwe w konserwacji.
Jeśli jednak pasek się zużyje lub jego wydajność zacznie spadać, należy go wymienić. Upewnij się, że wymienny pasek ma taką samą liczbę zębów jak poprzedni. Aby wymienić pasek napędowy, będziesz musiał zdjąć tylne koło roweru, ale wszystko można zrobić przy użyciu standardowych narzędzi.