Bieg na orientację – zasady oraz jak czytać mapę

Bieg na orientację jest ekscytującą aktywnością na świeżym powietrzu, która jest odpowiednia dla ludzi w każdym wieku i na każdym poziomie sprawności fizycznej. Biegi na orientację stanowią wyzwanie zarówno dla umysłu, jak i dla ciała.

Celem biegu jest nawigacja pomiędzy punktami kontrolnymi na mapie. Ponieważ nie ma zdefiniowanej ścieżki, umiejętności i przyjemność płyną z wymyślania optymalnego sposobu poruszania się. Celem zawodów w biegach na orientację jest ukończenie trasy w jak najkrótszym czasie.

W jakich miejscach można uprawiać biegi na orientację?

Biegi na orientację mogą być uprawiane wszędzie, od ulic centrum po lasy, parki, wrzosowiska, boiska szkolne i kampusy uniwersyteckie.

Jak zacząć bieg na orientację?

Dobrą praktyką do rozpoczęcia biegu na orientację jest skontaktowanie się z lokalnym klubem. Kluby zawierają porady dla początkujących i młodzieży, jak również informacje o lokalnych i regionalnych wydarzeniach. Często organizują sesje treningowe i inne działania, aby zachęcić nowych uczestników w każdym wieku i o różnych umiejętnościach. 

Zobacz również: po czym można biegać

Bieg na orientację – czego potrzebujesz?

Sprzęt do biegów na orientację składa się zazwyczaj z lekkiego topu. Jako nowicjusz, po prostu ubierz się odpowiednio do aktywności na zewnątrz i bądź przygotowany do biegania lub spacerowania w zależności od środowiska. Najlepiej jest nosić buty antypoślizgowe. 

Jeśli Twoje pierwsze wydarzenie odbywa się w lesie, musisz zakryć swoje nogi. Większość uwarunkowań miejskich pozwala na noszenie szortów. Podczas imprezy będziesz mógł wypożyczyć lub wziąć urządzenie do pomiaru czasu, jak również kompas.

Zobacz również: bieganie z obciążeniem

Bieg na orientację – zasady

Nie ma takiego samego startu, jak w przypadku wyścigów. Każdy zawodnik ma swój własny czas startu i możesz iść sam lub w małej grupie. Trasa będzie wyświetlana na czerwono, z trójkątem reprezentującym start i numerowanymi okręgami określającymi punkty kontrolne, oraz podwójnym okręgiem na końcu. 

Punkty kontrolne muszą być odwiedzane w numerowanej kolejności. Na „starcie” należy „przebić” kontrolę, co wiąże się z włożeniem urządzenia do pomiaru czasu do jednostki, która uruchamia zegar. Pokazuje to, czy ukończyłeś kurs w odpowiedniej kolejności.

Na mapie znajduje się również lista „opisów kontroli”. Wskazują one, co znajduje się w miejscu kontroli, np. zakończenie ścieżki lub narożnik ogrodzenia. Każda jednostka punktu kontrolnego będzie miała również numer, który musisz sprawdzić, gdy dotrzesz do punktu.

Zobacz również: bieganie po cc

Bieg na orientację – poziomy trudności

Trasy są oznaczone kolorami, aby wskazać stopień trudności technicznej i fizycznej. Kursy „Białe”, „Żółte” i „Pomarańczowe” są przeznaczone dla osób całkowicie początkujących. Trasy te są często krótkie (do 2.5 km długości) i mają punkty kontrolne (pomarańczowe i białe flagi) w pobliżu szlaków. 

Zielone, niebieskie, brązowe i czarne kursy stają się trudniejsze i dłuższe w miarę postępów i są sugerowane tylko wtedy, gdy masz większe doświadczenie. Niektóre imprezy wykorzystują podobnie przyjazny dla użytkownika system, w którym wybierasz punkty kontrolne do odwiedzenia w ramach limitu czasu.

Zobacz również: gdzie trzymać telefon podczas biegania

Biegi na orientację – jak czytać mapę?

Mapy do biegów na orientację są wyjątkowe. Są one generowane w większej skali niż większość map i zawierają niezwykle szczegółowe informacje na temat topografii reprezentowanej przez różne symbole. Nie musisz znać ich od razu, ale znajomość symboli dla ścieżek i tras, ścian i ogrodzeń oraz elementów wodnych (niebieskich) takich jak strumienie i rowy jest pomocna.

Najważniejszą rzeczą dla nowicjusza jest zwrócenie uwagi na kolory. Otwarty teren jest oznaczony kolorem żółtym, natomiast łatwe do przebycia tereny leśne – białym. Gęsty las przedstawiony jest w kolorze bladozielonym. Im głębsza zieleń, tym las staje się gęstszy. Większość map do biegów na orientację posiada dokładną legendę, która pomoże Ci w zrozumieniu mapy.

Biegi na orientację – trochę historii

Skandynawia jest miejscem narodzin biegów na orientację. Istnieje tam ugruntowana, wielowiekowa tradycja biegów na orientację. 31 października 1897 roku w Bergen w Norwegii przeprowadzono inauguracyjny turniej. Trasa liczyła 19,5 kilometra, a po drodze znajdowały się trzy punkty kontrolne. 

Peder Fossum wygrał turniej pokonując dystans w 1 godzinę, 47 minut i 7 sekund. Biegi na orientację znacznie się rozwinęły od czasu pierwszych zawodów, jednak podstawowe koncepcje nie uległy zmianie. Początkowo zadaniem uczestnika było znalezienie punktów za pomocą kompasu. W przeszłości dystanse do przebiegnięcia były dłuższe niż obecnie, a w zawodach brał udział personel wojskowy.

Orientacja biegowa stała się w XX wieku dyscypliną cywilną. Turniej przeprowadzony pod Sztokholmem w 1918 roku przyciągnął aż 220 zawodników. Z kolei pierwszy międzynarodowy turniej został przeprowadzony w 1932 roku pomiędzy Norwegią a Szwecją. W kolejnych latach sport ten rozprzestrzenił się na Finlandię, Szwajcarię i Związek Radziecki. Następnie poza Skandynawią, czyli w narodach Europy Środkowej, ale także w Azji, Ameryce Północnej, Australii i Nowej Zelandii, w latach 40. i 50.

Orienteering jest szczególnie popularne w krajach skandynawskich i Szwajcarii. Początkowo zawody odbywały się co dwa lata, a od 2003 roku odbywają się co roku. Mistrzostwa Świata Juniorów odbywają się w połączeniu z Mistrzostwami Świata Seniorów.

Zobacz również: ile po jedzeniu można biegać